Choroby tarczycy należą do częstych schorzeń układu dokrewnego, a ich objawy mogą być tak różne, że często trudno nam uwierzyć, że wynikają z zaburzeń funkcjonowania jednego małego narządu.
Układ dokrewny, zwany też endokrynnym działa na cały organizm poprzez małe cząsteczki – hormony wydzielane do krwi i rozprowadzane do wszystkich zakamarków ciała. Choroby tarczycy możemy podzielić na te wywołujące nadczynność, niedoczynność lub nie zaburzające produkcji hormonów.
Kontrola pracy tarczycy to skomplikowana hormonalna maszyneria
Prawidłowa praca tarczycy opiera się na wzajemnym oddziaływaniu na siebie podwzgórza, przysadki mózgowej oraz tarczycy. Ten precyzyjny mechanizm samoregulacji polega na produkcji przez podwzgórze hormonu TRH (thyrotropin-releasing hormone), który stymuluje przysadkę mózgową do produkcji TSH (thyroid-stimulating hormone), który z kolei pobudza tarczycę do zwiększenia produkcji hormonów tarczycy, a więc trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). We krwi oznacza się frakcje tzw. wolnych hormonów tarczycy, stąd na wynikach z laboratorium można znaleźć oznaczenie FT3, FT4. Aby utrzymać stężenie hormonów tarczycy we krwi na stałym poziomie, funkcjonuje mechanizm tzw. ujemnego sprzężenia zwrotnego, a więc wzrost ilości hormonów tarczycy we krwi sprawia, że hamowana jest funkcja wydzielnicza przysadki, dzięki czemu wydzielane jest mniej TSH i w ten sposób także tarczyca zwalnia z produkcją swoich hormonów.
Objawy nadczynności i niedoczynności tarczycy
W znakomitej większości objawy nadczynności i niedoczynności tarczycy można zestawić w całkowicie przeciwstawne pary. Nadmiar hormonów tarczycy powoduje ubytek masy ciała przy zazwyczaj prawidłowym apetycie, uczucie niepokoju i nadmierną drażliwość, trudności w skupieniu uwagi, pobudzenie przy jednoczesnym uczuciu osłabienia, uczucie gorąca, nadmierną potliwość, drżenie rąk, kołatanie serca, czy częste biegunki. Ponadto mogą się pojawić problemy ze wzrokiem, trudności z oddychaniem (spowodowane uciskiem tarczycy na drogi oddechowe), czy wreszcie osłabienie mięśni. Jak widać, objawy dotyczą bardzo wielu obszarów ciała, co pokazuje, jak ważny dla organizmu jest prawidłowy poziom hormonów tarczycy. Jeśli chcesz sprawdzić stan swojej tarczycy, skorzystaj z pakietu „Tarczyca pod kontrolą” na Medistore.com.pl.
Większość objawów niedoczynności tarczycy jest z kolei przeciwieństwem tych, które pojawiają się w przypadku nadczynności. I tak, u ludzi cierpiących na niedoczynność tarczycy, występuje przyrost masy ciała, częste marznięcie, wspólne dla niedoczynności i nadczynności uczucie osłabienia, zmęczenie, senność i ogólne spowolnienie, a także problemy z koncentracją, czy niekiedy objawy (zazwyczaj łagodne) zaburzeń psychicznych. W przeciwieństwie do nadczynności, niedoczynność tarczycy może objawiać się zwolnieniem akcji serca, zaparciami, a także suchą, szorstką skórą, czy obrzękiem podskórnym, pojawiającym się głównie na twarzy.
Obecność wola lub guzków nie świadczy o ciężkiej chorobie
Każde powiększenie tarczycy nazywane jest wolem. Określenie „wole tarczycy” nie mówi nic o jej funkcji hormonalnej i może wystąpić zarówno w przypadku nadczynności tarczycy, niedoczynności, ale też całkowicie prawidłowej jej pracy i wówczas nazywane jest wolem obojętnym. Zawsze jednak w przypadku powiększenia się gruczołu tarczowego należy udać się do lekarza i sprawdzić funkcjonowanie tego narządu. Podobnie obecność guzków w tarczycy może nie wpływać w żaden sposób na jej funkcję, ale może też być związana z nadczynnością lub niedoczynnością.
Mówiąc o guzkach tarczycy, należy pamiętać o możliwości wystąpienia nowotworu tego narządu. W znakomitej większości guzki tarczycy to zmiany łagodne, które nie stanowią dla chorego zagrożenia i nie wymagają, poza okresową kontrolą, żadnego dodatkowego postępowania. Guzki tarczycy w pierwszej kolejności ocenia się w badaniu USG. Istnieje szereg cech klinicznych oraz ultrasonograficznych stanowiących kryteria skierowania pacjenta na biopsję, która pomaga ocenić ryzyko złośliwości danego guzka i wyznaczyć dalszą ścieżkę diagnostyczno-terapeutyczną. Warto pamiętać, że większość guzków nie wymaga wykonywania biopsji, a skierowanie pacjenta przez lekarza do wykonania takiego zabiegu nie świadczy o złośliwości nowotworu, ale jest jedynie jednym z kroków diagnostycznych.
Tarczyca to bardzo ważny narząd, którego funkcjonowanie wpływa na pracę całego organizmu. Warto okresowo badać stan tego narządu, a w przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów, mogących świadczyć o jego chorobie, niezwłocznie udać się do lekarza.
