Skuteczne planowanie ciąży opiera się na założeniu, że kobieta zna swój cykl menstruacyjny. Obserwacja własnego ciała i zastosowanie odpowiedniej metody do obliczenia dni płodnych i niepłodnych pozwoli poznać moment owulacji.
Objawy owulacji
Długość cyklu u każdej kobiety jest inna i przebiega inaczej, ale można go podzielić na trzy fazy: fazę niepłodności względnej, fazę płodności przed, podczas i zaraz po owulacji oraz fazę niepłodności po owulacji (4). Do zapłodnienia dochodzi w fazie płodności. Można ją rozpoznać obserwują śluz szyjki macicy oraz mierząc temperaturę. Owulacja ma miejsce zazwyczaj raz w miesiącu, a po owulacji jajo kobiety jest gotowe do zapłodnienia maksymalnie przez 12-24 godziny (4). Objawem, który może świadczyć o owulacji są również plamienia, które są wywołane obniżeniem się stężenia estrogenów (1). Moment cyklu można rozpoznać wykonując test płodnościowy, którego celem jest określenie momentu jajeczkowania (1).
Kalendarz dni płodnych i owulacji
Istnieje kilka metod, które pozwalają wyznaczyć dni płodne i niepłodne w cyklu menstruacyjnym. Jednym z nich jest kalendarzyk małżeński, który nosi nazwę metody ogino-knausa. Przed przystąpieniem do stosowania tej metody ważne jest poznanie swojego ciała – dlatego też przez co najmniej sześć kolejnych cykli menstruacyjnych kobieta powinna poznawać ich długość. Pierwszy dzień owulacji wyznacza się poprzez odjęcia 18 dni od najkrótszego zaobserwowanego cyklu. W sytuacji, gdy cykl miesięczny jest znacznie krótszy lub gdy krwawienie wydłuża się, może się zdarzyć, że pierwszy dzień jajeczkowania wypadnie jeszcze w czasie menstruacji. Ostatni dzień jajeczkowania wyznacza się poprzez odjęcie 11 dni od najdłuższego cyklu menstruacyjnego (1). W kalendarzyku małżeńskim najważniejsze jest oznaczenia prawdopodobnego dnia pęknięcia pęcherzyka graafa. Uwzględnia się również czas, jaki plemniki są zdolne do przeżycia oraz czas przeżycia kobiecego jajeczka (2).
Owulacja dni płodne
Istnieją również inne metody, jak się okazuje bardziej skuteczne na określenie tego, kiedy jest owulacja. Popularnymi metodami, które ułatwiają określenie dni płodnych i niepłodnych jest metoda billingsów, która opiera się na badaniu śluzu. Dzięki niej można określić owulację, dni płodne i niepłodne. Polega ona na codziennym badaniu gęstości, przeźroczystości śluzu. Jajeczkowanie odbywa się wówczas, gdy śluz jest gęsty, ciągliwy i przeźroczysty. Dni płodne wyznacza się na 4 dni przed owulacją i ma trwać 4 dni po jej zakończeniu (3). Pierwszym sygnałem zbliżającej się owulacji jest pojawienie nitkowatego śluzu z szyjki macicy (1).
Przypisy:
1. Dębki R., Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej ciąży. Część I: płodność, antykoncepcja, naturalne metody regulacji płodności. Ginekologia polska 2007;78:594-600
2. Malinowski J., Od zdrowia człowieka do inżynierii patentowej – wybrane zagadnienia. Postęp nauki i techniki 2009;3:118-147
3. Szmatowicz M., Karowicz-Bilińska A., Kotarski J., Stanowisko zespołu ekspertów polskiego towarzystwa ginekologicznego w zakresie naturalnych metod planowania rodziny do celów antykoncepcyjnych. Ginekologia polska 2010;81:947-949.
4. Stopikowska M., Rodzicielstwo wobec wyzwań współczesnego świata. Wydawnictwo ateneum. Gdańsk 2013; s:15
